ЛемСловник - LemSlownyk






ЛемСловник

Перши інтернетови спис словництва лемківского
Pierwszy internetowy spis słownictwa łemkowskiego
 ЛемСловник - LemSlownyk
 ЛемСловник - LemSlownyk
 ЛемСловник - LemSlownyk
Б б


ба   -   ba (gdybyż to)
ба !   бе !   -   brzydkie coś;  nie dobre
баба   -   baba,  kobieta,  żona,   babcia,
   znachorka
бабі/й  пес    -   włochata gąsienica:  „як
  вовірчий хвіст”  - jak wiewiórczy ogon
бабинец   -   babiniec,  pierwsza część cerkwi
бабка   -   babka do klepania kosy
бабка   -   niskie ziele o szerokich liściach
бабрати  ся   -babrać (się),  brudzić paskudnie
баброш   -   ktoś nieporządny, kto paprze coś
бабруля   -   brudna,  nieporządna kobieta
бабскє   -   babskie,  kobiece
бабско   -   babsko
бабуся   -   babcia
баваґувати   -   nic nie robić,  tracić czas,
  zbijać bąki
бавити  (ся)   -   bawić (się)
бавцяти   -   bawić  po dziecinnemu
багніткы,  багнята   -   bazie na wierzbie
багниця,  рокыта,  верба   -   wierzba,  rokita
багно   -   bagno
багнути  (ся)   -   zachciewać (się),
  mieć pragnienie czegoś
багро   -   część drewnianej obręczy koła 
  od wozu
баґаж   -   bagaż  
баґажник   -   bagażnik
баґо   -   smolisty  nikotynowy osad w cybuchu
   fajki
баданя   -   badanie
бадати   -   badać
баденя,  бадуня,  банюр   -   jama wybita 
   w rzece przez wodę
бажыти  (ся)   -   zachciewać się czegoś
базка,  овечка   -   owieczka
базю!  базю!  базь!   -   przywoływanie owiec
байка   -   bajka
байка   -   drobiazg.  Kiedy kogoś urazimy
  niechcący, albo obrazimy i przepraszamy
  zakłopotani – wówczas ten ktoś uprzejmie
  odpowiada:  „то байка”  czyli „to drobiazg”,
  „nic się nie stało”
байчар   -   bajarz lub pleciuga
бакы   -   baki, bokobrody
балец   -   rodzaj pieczywa weselnego
баль   -   bal,  zabawa
бальсам   -   balsam
балькон   -   balkon
бамбус,  вамбук   -   bambus
бамбух   -   żołądek bydlęcy,  lub duży brzuch
банан   -   banan
банда   -   banda
бандыта   -   bandyta
бандыцкє   -   bandyckie
бандуркы,  компери,  кромпелі,  ґрулі   - ziemniaki,  kartofle
бандурчанка,   бандурянка,  натина   - nać ziemniaczana
бандурчыско   -   pole po ziemniakach
Баниця   -   nazwa  wsi
банк   -   bank
бант   -   grzęda dla kur
банувати   -   tęsknić
банюр,  жомба   -   głębia w rzece   
баня   -   bania,  kopuła cerkwi
банька   -   kanka na mleko,  bombka 
   na choinkę,  bańka medyczna
банькасте   -   w kształcie bańki,  kopułki
баран   -   baran
барані/й   -   barani
баранивка,  баранівка   -   czapka z kożucha
баранина   -   baranina
бараниця  > баранивка   czasem w znaczeniu kożuch
барвінок,  барвинок   -   barwinek
барже   -   bardziej
барз   -   bardzo
барзкы  > барз  
Барна   -   imię byka o maści czerwonobrązowej
барліг   -   barłóg
барнави/й,  барняви/й   -   czerwono-brązowawy
барник   -   ptaszek z wierzchu brunatny, od spodu
   czerwony  ?
Барновец   -   nazwa wsi
Барнуля   -   imię krowy o maści 
   czerwonobrązowej
Барнясти/й  >  барнави/й
баршниця  -   ziele   
бас   -   bas,  głos męski
басамунка  >  пасамунка   -   wstążka
басы   -   basetla,  kontrabas
басувати   -   basować,  grać na kontrabasie,  śpiewać
   niskim głosem w przypadkowym towarzystwie,
   „набасувати дакому” -  nagadać komuś; 
   powiedzieć „do słuchu”;  nawymyślać  z  lekka. 
   Także o kocie mruczącym mówi się czasem, że
   „basuje”
батыс(т)   -   batyst   
батканиця   -   
баткати   -   zdobić pisanki poprzez malowanie
   wzorów woskiem,  farbowanie i zdrapywanie wosku
   z niezafarbowanych  miejsc
бацкати   -   uderzać z lekka głową (młode jagnię gdy
   uczy się bóść)
бача   -   baca
баюсач,  ваньсач   -   wąsacz,  wąsal  
баюсы,  ваньсы   -   wąsy
б(в)атнар   -   gwóźdź wbijany do łaty (raczej duży –
   być może odpowiednik polskiego „bretnal”)
б(в)ощыця   -   pluskwa
беба   -   mężczyzna bez temperamentu, bardzo 
   nieporadny w kontaktach towarzyskich
без   -   bez
безбожник   -   bezbożnik
безиля   -   ziele  ?
безнадійни/й   -   beznadziejny
безнадія   -   beznadzieja
безсмертни/й   -   nieśmiertelny
безпрестанні   -   nieśmiertelnie
бейдак   -   niezguła,  ociężały umysłowo, lub prostak
бейдуля   -   j. w.  kobieta
бек/ніня   -   bek/nięcie
бекнути   -   beknąć,  zabeczeć
белей   -   głupiec,  bałwan
бенкєтувати   -   bankietować
бердо   -   część warsztatu tkackiego
береза   -   brzoza
березина   -   brzezina
березове   -   brzozowe
берест   -   brzost,  wiąz górski
Берест   -   nazwa wsi
бериг,  беріг   -   brzeg,  zbocze,  skarpa
берце   -   orczyk
бесіда   -   mowa,  rozmowa
бесідливи/й   -   rozmowny
бесідувати   -   mówić,  rozmawiać
Бескід   -  Beskid
Бетанґ/а   -   włóczęga,  wagabunda;  także
   ktoś cwany, mocny  
бетега   -   człowiek nic nie wart
бетон   -   beton
бетяр   -   łobuz,  batiar,  psotnik
бздина   -   bździna
бздура   -   bzdura
бзик,  кабзина,  хабзина   -   bez czarny
бзычати   -   bzyczeć
бзьдзіти   -   bździć
біб   -   bób
бібкы   -   bobki
бібльотека   -   biblioteka
Біблия   -   Biblia
бігати  ся,  літити  ся   -   ruja u krowy
біда   -   bieda
бідак   -   biedak
бідачка   -   biedaczka
бідний,  худобний   -  biedny
біднятко   -   biedactwo
бідувати   -   biedować
Біжа   -   Boża,  Матка Біжа – Matka Boża
бік   -   bok
біл'ас   -   grzyb  (chociaż nie biały)  borowik ?
біл'е   -   białe
білет   -   bilet
біліня   -   bielenie lnianego płótna na rosie
білити   -   bielić,  malować na biało
біл'ко   -   białko oka
біл'ко   -   białko jajka
Білцарева   -   nazwa wsi
біляк   -   borowik  ?
біль   -   ból
більмо   -   bielmo
більше,  веце   -   więcej
більший,  векший   -   większy
більшист,  векшист   -   większość
біляве   -   białawe
бінчати,  бинчати,  бренчати   -   brzęczeć,  bzyczeć
бір   -   bór,  wielki las
біров,  рыхтар,  шолтыс   -   sołtys 
бірувати   -   dawać sobie radę w interesach
біс   -   bies
біс  полудньови/й   -   bies południowy,    
  odpowiednik  Południcy wśród polskich wierzeń
  ludowych
біхреса   -   „така мамуна, што по лісі ходит
   пукат, л'упкат,  вискат”  mityczna postać – co 
   chodzi po lesie i wrzeszczy, stuka, łupie, piszczy.
бічне   -   boczne
билень,  білень   -   bijak cepa
бил'ок   -   ziele ?
бити   -   bić
бити/й   -   bity,  ale też w znaczeniu „obyty”,
   znający życie
бити  ся   -   bić się,  walczyć 
битка   -   bójka
битник   -   lubiący (i potrafiący) się bić
битя   -   bicie
бич   -   bicz,  bat
бичыско   -   biczysko
бичувати   -   biczować
бывати   -   bywać
быдля   -   bydlę
быдляк   -   bydlak
быдлята   -   bydlęta
бык   -   byk
быркы,  багніткы   -   bazie
Бырлів   -   nazwa terenowa
бырміти   -   obrzmiewać,  nabrzmiewać, 
   pęcznieć
быстрий   -   bystry
быстриці   -   śliwki „węgierki”
быти   -   być
быха,  блыха   -   pchła
быцьок   -   byczek
Быча  покута   -   nazwa terenowa
Бычи/й   -   byczy
бл'аго   -   dobro,  wszystko co sprzyja szczęściu
бл'агодар   -   ten kto darzy dobrem
бл'агосл'овити   -   błogosławić
бл'азен   -   chłopiec w wieku ok. 8 lat
бл'ана   -   szyba  (prawdop. od dawnego „błona”
    - archaizm z czasów, gdy w okna wstawiano
    błony zwierzęce)
бл'аняр,  бл'анар   -   szklarz     
ближнята,  дві(й)нята   -   bliźnięta
ближ(ш)е  -   bliższe
ближ(ш)е   -   bliżej
блинда   -   łajza
блиндати   -   łazić bez celu,  pałętać się
блиск   -   błysk
блискавиця   -   błyskawica
блискати   -   błyskać
блисніня   -   błyśnięcie
блищати   -   błyszczeć
блищаче   -   błyszczące
бл'ыха, быха   -   pchła
бл'ощыця,  бощыця   -   pluskwa
бл'уд   -   błąd
бл'удни/й  сын   -   syn marnotrawny
бл'удити   -   błądzić
блювак   -   grzyb niejadalny,  „як човек зіст 
   то по них блюват”  po zjedzeniu jest człowiekowi
   niedobrze,  wymiotuje i jest blady. Niekiedy jest to
   synonim bladego, źle wyglądającego człowieka
блювати   -   wymiotować
блюскати   -   błyskać zło oczami,  obserwować
   ukradkiem rzucać złe spojrzenia
блюсти   -   pilnować,  obserwować
блюхати   -   tryskać  „кров  блюхат  з  бючкы”  
  krew tryska z  tętnicy
блющати/й   -   ze złymi, lub wyłupiastymi oczami
блющы   -   złe, nieprzyjazne, wrogie oczy
блякнути   -   blaknąć
бляск   -   blask
бляха   -   blacha
бляха   -   (żeliwna) płyta pieca kuchennego, na której
   stawia się garnki do gotowania potraw
бляшане   -   blaszane
бобалькы   -   rodzaj klusek z mąki jęczmiennej, 
   pszennej,  czasem owsianej.  Nierzadko używane do
   tuczenia gęsi przez napychanie na siłę
бобкы   -   coś w kształcie owalnego groszku, np.
   owoce jałowca
бобкы кізі,  учы,  сернячы  -   odchody owcze,
   kozie, sarnie 
бобо   -   strach na dzieci  (nieokreślony)
бобовянка   -   badyle bobu
бобрунка   -   chrząszcz (biedronka ?)
Бог   -   Bóg
богати/й   -   bogaty
богацтво   -   bogactwo
богач   -   bogacz
Богдан   -   Bogdan
богыня   -   bogini
боґанчы   -   buty z cholewkami do kostek,  
   z grubej skóry
Боґуша   -   nazwa wsi
бодай   -   bodaj
бодай-які/й   -   jakikolwiek
бодак   -   oset
бодача   -   skupisko ostów
боденка   -   maselnica,  maśnica.  Drewniane
   naczynie z klepek do wyrabiania masła
бодливе,  бодяче   -   zwierzę, które bodzie np.
   krowa
боднар   -   bednarz
бодяча  (корова,  коза  ітп)   -   zwierzę, które 
   bodzie (krowa, koza itp.)
божа  кровця   -   rodzaj ziela
боже   -   boskie
Боже  дай  здоровя   (częściej  Дай Боже здоровя)      
   Daj Boże zdrowia.  Jest to odpowiedź na
   Pozdrowienie  Дай  Боже щесьця  Daj Boże 
   szczęścia
боже  жытце   -   rodzaj ziela
Боже  запл'ат   -   Bóg zapłać
божий  осетик   -   rodzaj ziela
божы  паґностикы   -   rodzaj ziela
божыти  ся   -   przysięgać na Boga
божы  яблочка   -   głóg  ?
бозуля,   буля   -   guz
Бозюсьо   -   dziecinne zdrobnienie Boga
боіско   -   środkowa część stodoły
бойківскє   -   bojkowskie
Бойко   -   Bojko
боканчы > боґанчы
боком   -   bokiem
боліст   -   boleść
боліти   -   boleć
бол'отисте   -   błotniste
бол'отити   -   błocić
бол'ото   -   błoto
боляк   -   bolące miejsce np. wrzód, odcisk,  strup
болячка   -   bolączka
болячкове  зіля   -   ziele na bolące miejsce
больван   -   ktoś głupi,  bałwan
бо-м,  бо  єм   -   bo jestem.  Najczęściej fragment 
   większego złożenia typu  бо-м  был',  бо-м  виділ'    
   bo byłem, widziałem
бомба   -   bomba
бомбити   -   bombardować
бонк   -   nieślubne dziecko,  najczęściej panieńskie
борба   -   walka
борец   -   bojownik,  wojownik,  ktoś walczący 
   o coś
борґ   -   pożyczka
борґувати   -   pożyczać na kredyt
борода   -   broda
бородавка   -   brodawka
бородавка   -   sutek piersi kobiecej
бородатий   -   ktoś z dużą brodą, lub podbródkiem
бородач   -   ktoś z dużą brodą lub podbródkiem
борозда   -   bruzda
борона   -   brona
боронити   -   bronić
боронити   -   bronować
бороти  ся   -   walczyć,  bić się
борсук   -   borsuk
борсуче   -   borsucze
бортак   -   głupiec,  dureń
бортакувати/й   -   głupkowaty
бортаченя   -   o kimś niemądrym z politowaniem,
   lub żartobliwie
бортелеле   -   głupie stworzenie,  głupek
бортниця,  буртниця,  постружниця   -  w stajni 
   drewniana rynna do spływu gnojówki
бортуля   -   głupia kobieta
борщ   -   barszcz
бо-с,  бо  єс   -  bo jesteś. Najczęściej fragment 
   złożenia typu  бо єс был'; бо єс виділ  - bo byłeś,
   widziałeś
босий   -   bosy
босо   -   boso
босоногі/й   -   bosonogi
босор   -   czarownik (tzn. ktoś za takiego uważany)
босорка   -   wiejska kobieta uważana za czarownicę
бости   -   bóść
боськати   -   całować (arch.)
ботаніка   -   botanika
Боуцерйова zdeformowana nazwa wsi  > Білцарева
боцан   -   bocian
бочечка   -   beczułka
бочыти  ся   -   boczyć się,  gniewać się,  patrzeć
   „spode łba”
бочка   -   beczka
бочкар,  боднар   -   bednarz
бочне,  бічне   -   boczne
бощыця,  бл'ощыця   -   pluskwa
бояти  ся   -   bać się
боячий   -   bojaźliwy
брад(р)ура   -   duchówka w piecu kuchennym
   (do pieczenia  chleba,  ciasta)
брайда   -   breja
брак   -   brak
брак   -   scs  małżeństwo
бракнути   -   braknąć
бранзолі   -   wkładki (np. filcowe) do butów
бранка   -   brzana  gat. ryby  
брат   -   brat
братанич   -   bratanek
братанок   -   bratanek
братати  ся   -   bratać się
брати  -   brać
брати  ся   -   stawać z kimś w zapasy
брати  ся   -   zacząć przybywać na wadze,  robić
   się tęższym
брез  >  през
Брезава   -   imię krowy od maści podobnej do brzozy
Брезив   -   imię byka od maści podobnej do
   brzozy
брезина,  березина   -   brzezina
бренкати   -   brzdąkać
бренкіт   -   brzęczenie
бренчати   -   brzęczeć
брех   -   szczek,  szczeknięcie
брехати   -   szczekać
брехнути   -   szczeknąć
брещати,  брямчати,  бренчати   -   brzęczeć 
   łańcuchem
брид,  брід   -   bród
брих,  бріх   -   brzuch
бриханя   -   brzuchata kobieta
брихати/й   -   brzuchaty ktoś
брихач   -   brzuchacz,  ktoś z wielkim brzuchem
брихове   -   dotyczące brzucha
брыд,  брыть,  брыць   -   b. brzydkie 
   (z naciskiem)
брыда   -   coś b. brzydkiego,  brzydactwo
брыдкє   -   brzydkie
брыдко   -   brzydko
брыдота   -   brzydota,  lub coś b. brzydkiego
брызясти/й   -   czarny w białe pasma (o maści
    bydła)
брыл'а   -   płyta kamienna,  bryła
брылити  (ся),  збрылювати  ся   -   zbrylać się
брындзя   -   bryndza  
бровария,  бреверия   -   hałaśliwa burda
бровы   (ukr)  >  обырви   -   brwi
бруд   -   brud
брудити   -   brudzić
брудни/й   -   brudny
брус   -   okrągły kamień do ostrzenia noży, nożyc
   itp
бруслик   -   serdak,  kożuszek bez rękawów,  lub 
   rodzaj kamizelki
буба   -   (dzieć.)  bolące miejsce
бубати   -  (dzieć.) boleć
бубен   -   bęben
бубнити   -   bębnić
бубнувати   -   bębnić
буд   -   bądź
буда   -   buda
буд-де   -   gdzie bądź,  gdziekolwiek
будинок   -   budynek
будити   -   budzić (czasem używane błędnie
   jako „вудити”  - wędzić
будка   -   budka  np. lęgowa dla ptaków
буд  коли   -   kiedykolwiek (w przyszłośći)
буд  на  чым,  на  буд  чым   -   na czymkolwiek
будувати   -   budować
бук   -   buk
буківка   -   rodzaj grzyba
буков   -   bukiew
букове   -   bukowe
букс,  букша   -   żelazna obręcz na piaście koła
   od wozu
буля   -   gula,  guz
булька   -   bańka  np. na kałuży w czasie deszczu
булькати   -   bulgotać
бунда   -   byle jakie (czasem łachmanowate) luźne
   odzienie wierzchnie  typu płaszcza, lub kurtki
бундз   -   węzeł,  supeł
бундз   -   gruda sera
бунт   -   bunt
бунтелец   -   buntownik
бунтовник   -   buntownik
бурави/й   -   brązowawy
бурак   -   burak
бурачанка   -   nać buraczana
бурачыско   -   pole po burakach
бури/й   -   brązowy
бурити   -   burzyć,  rozwalać
бурко   -   tęczówka oka
бурликати   -   wywracać, przewracać, doprowadzać 
   do nieporządku
бурнус   -   kurtka 3/4
буртниця,  постружниця  >  бортниця
буря   -   burza
бурян   -   burzan
бухнути   -   buchnąć,  uderzyć 
бучок   -   buczek,  mały buk
бучына   -   buczyna
буяк   -   buhaj
бюро   -   biuro
бюрократа   -   biurokrata
бючка   -   tętnica


	
 ЛемСловник - LemSlownyk
" л' " - czytaj podobnie do polskiej litery " ł "



 ЛемСловник - LemSlownyk
ЛемСловник - czyli internetowy spis słownictwa łemkowskiego

. .